Hô hấp và Chứng Bại não (CP) - phần 1

💚TRẺ BẠI NÃO (CP) & TẦM QUAN TRỌNG CỦA "THỞ"

Phần 1. Góc nhìn tổng quát

– Phương Hà dịch theo báo cáo của CP guide –

Trẻ CP có nguy cơ cao mắc các biến chứng hô hấp như nhiễm trùng đường hô hấp trên thường xuyên, sặc và viêm phổi. Bởi vì những đứa trẻ này thường di chuyển ít hơn, không thể tập thể dục và nhịp thở nông, nhanh hơn khiến Trẻ dễ bị nhiễm trùng và gặp tình trạng khó thở . Điều quan trọng là phải theo dõi sức khỏe hô hấp để ngăn ngừa các vấn đề và điều trị khi chúng phát sinh.

NGUYÊN NHÂN

Chứng Bại não (CP) có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thở do các bất thường về kiểm soát cơ, nhưng các vấn đề về hô hấp cũng có thể phát sinh vì những lý do khác. Không có gì lạ khi trẻ khuyết tật về thể chất có các vấn đề về hô hấp tiềm ẩn. Trên thực tế, theo một số nghiên cứu, 40% số ca tử vong ở người CP là do viêm phổi, nhiễm trùng phổi

Người ta vẫn chưa hiểu rõ chính xác lý do tại sao khuyết tật thể chất như CP khiến trẻ có nguy cơ gặp khó khăn về hô hấp, nhưng một số yếu tố được cho là góp phần đáng kể. Ví dụ, các nhóm cơ hô hấp & kiểm soát việc nuốt yếu có thể gây ra việc hít phải thức ăn, nước bọt hoặc hít phải vật lạ.

HÍT SẶC

Nhiều trẻ CP phải vật lộn với tình trạng hít sặc (khi có thứ gì đó không phải không khí được đưa vào khí quản hoặc phổi.)

Tình trạng yếu hoặc co cứng ở các cơ dọc đường tiêu hóa cũng có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, góp phần gây sặc, từ đó khả năng Trẻ CP bị trào ngược dạ dày thực quản cũng cao hơn. Khi vật chất từ dạ dày trào lên thực quản, hiện tượng hít sặc có thể xảy ra.

TẠI SAO VIÊM PHỔI LẠI THƯỜNG GẶP Ở TRẺ CP?

Khả năng ho của Trẻ CP thường bị hạn chế, điều này làm cho trẻ dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp vì không thể làm sạch dịch tiết.

Những bệnh nhiễm trùng này có thể dễ dàng tiến triển thành viêm phổi & rất khó khắc phục.

VẸO CỘT SỐNG

Khó thở cũng có thể do chứng vẹo cột sống. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của độ cong, biến dạng này có thể ảnh hưởng đến khả năng giãn nở của phổi và khiến việc thở trở nên khó khăn hơn.

Độ cong thường sẽ tăng lên khi trẻ lớn lên, đặc biệt nếu trẻ sử dụng xe lăn, điều này khiến chức năng phổi bị hạn chế hơn nữa. Phổi cũng có thể bị ảnh hưởng do giảm khả năng thông khí vì trẻ bị CP ít hoạt động hơn và nhịp thở nông hơn & điều này cũng làm cho trao đổi O2 ở phổi giảm.

CÁC VẤN ĐỀ HÔ HẤP Ở TRẺ CP

Trẻ CP rất có thể sẽ khó thở vì những nguyên nhân trên và thậm chí có thể còn do những nguyên nhân khác chưa được phát hiện.

– Nhiễm trùng là một vấn đề quan trọng, đặc biệt là viêm phổi. Nhiễm trùng phổi này là lý do số một khiến trẻ phải nhập viện vì CP.

– Trào ngược dạ dày thực quản, khả năng ho hoặc nuốt bị hạn chế, chức năng phổi hạn chế và thiếu hoạt động thể chất đều góp phần gây ra bệnh viêm phổi và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác.

– Trẻ CP cũng có nhiều khả năng bị chứng ngưng thở thở khi ngủ. Đường hô hấp trên dễ bị tắc nghẽn. Sự tắc nghẽn này có thể xảy ra khi trẻ còn thức nhưng đặc biệt nguy hiểm khi trẻ ngủ. Dấu hiệu của điều này là những khoảng dừng dài mà không thở được khi ngủ. Trong những trường hợp đó, ngay cả khi ngực có xuất hiện chuyển động thì cũng không có luồng không khí nào đi qua mũi hoặc miệng.

– Trẻ CP cũng có thể bị xẹp phổi/ các nang phổi làm cản trở luồng không khí đến những khu vực đó hoặc giãn phế quản, viêm mãn tính do nhiễm trùng tái phát ở đường thở.

– Bệnh hen suyễn: nghiên cứu cho thấy rằng khả năng mắc hen suyễn ở Trẻ CP cao hơn trẻ bình thường.

THEO DÕI SỨC KHOẺ HÔ HẤP

Vì trẻ CP có rất nhiều vấn đề về hô hấp tiềm ẩn nên sức khỏe hô hấp phải được theo dõi cẩn thận và thường xuyên. Việc quan sát kiểu thở của trẻ có thể giúp cha mẹ hoặc người chăm sóc biết khi nào có điều gì đó khác thường, điều này có thể ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng hơn như sặc hoặc nhiễm trùng có thể gây tử vong.

– Thường xuyên duy trì sức khỏe hô hấp tốt có thể giúp trẻ thoải mái hơn & an toàn hơn.

– Tuổi thọ của trẻ CP bị ảnh hưởng đáng kể bởi sức khỏe hô hấp. Những lý do rõ ràng cho điều này bao gồm các bệnh nhiễm trùng như viêm phổi và ngưng thở khi ngủ, tuy nhiên một số vấn đề kèm theo khác cũng khiến chức năng hô hấp kém sẽ rút ngắn tuổi thọ của trẻ.

Ví dụ, suy dinh dưỡng là một vấn đề phổ biến ở trẻ em gặp khó khăn trong việc thở và ăn cùng một lúc. Nhu cầu năng lượng đối với trẻ khó di chuyển và khó thở tăng lên, khiến việc đáp ứng nhu cầu calo hàng ngày của trẻ trở nên khó khăn.

CAN THIỆP & ĐIỀU TRỊ

Một số chiến lược có thể ngăn ngừa, điều trị và cải thiện tình trạng khó thở ở trẻ bị CP và giảm nguy cơ biến chứng.

Ví dụ, đánh giá chế độ ăn uống có thể giúp trẻ duy trì chế độ dinh dưỡng tốt bất chấp phù hợp với khả năng nuốt & thở của Trẻ. Các chất bổ sung và dinh dưỡng dễ nuốt hơn có thể giúp ngăn ngừa ảnh hưởng của suy dinh dưỡng.

– Liệu pháp oxy hoặc cung cấp oxy bổ sung có thể hỗ trợ trẻ khi khó thở do cơ yếu hoặc chức năng phổi kém. Thuốc hít, máy phun sương, máy phế dung, mặt nạ hô hấp cũng có thể giúp mở đường thở để thở dễ dàng hơn, cũng như liệu pháp dạy trẻ “định vị” và kiểm soát cơ thể tốt hơn để thở dễ dàng hơn.

– Phương pháp điều trị một số tình trạng hô hấp cũng có thể hữu ích. Áo vest kiểm soát rung động tần số cao đã được chứng minh là làm giảm số ca nhập viện liên quan đến hô hấp ở trẻ CP nặng. Nó thậm chí có thể làm giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm phổi. Phương pháp điều trị này có thể bổ sung cho các phương pháp cải thiện hơi thở / VLTL hô hấp truyền thống.

– Tập thể dục cũng đã được chứng minh là một liệu pháp hữu ích cho trẻ CP. Tập thể dục có kiểm soát, đặc biệt là chương trình bơi lội, giúp trẻ phát triển chức năng phổi tốt hơn bằng cách hít thở sâu hơn và tăng cường các cơ liên quan đến thở và ho.

– Ống truyền thức ăn có thể được sử dụng trong những trường hợp CP nặng khi việc nuốt đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng.